Stemmenteller en stemcomputer FAQ

Een opsomming van de meest gehoorde argumenten en misvattingen in het publiek debat. Voor een uitleg van de principes waar deze argumenten uit voortkomen zie de frontpage.

  1. Tellen met een computer is nauwkeuriger
  2. Tellen met de hand is foutgevoelig
  3. Met papier kun je ook frauderen
  4. Computers en telmachines zijn veel sneller
  5. We kunnen online bankieren, e-commerce en tal van andere zaken ook voldoende beveiligen
  6. Dan maken we het toch open source
  7. End-to-end encryptie is de oplossing
  8. Nu controleert het publiek ook bijna nooit
  9. Een potlood is toch niet meer van deze tijd
  10. Ben je niet voor vooruitgang?

1. Tellen met een computer is nauwkeuriger

Ondanks dat veel mensen ervaring hebben met falende ICT of computers die niet doen wat ze moeten doen, heerst er toch een verwachting dat een computer correct en eerlijk optelt. De reden dat veel rekenmachines en software dat (meestal) ook correct doen is omdat deze goed gecontroleerd kunnen worden en er bij de meeste applicaties niemand gebaat is als de software niet goed optelt.

Het probleem met een stemmenteller of stemcomputer is dat deze niet goed gecontroleerd kunnen worden vanwege het stemgeheim en de niet-publieke toegang tot de apparaten tijdens het berekenen van de uitslag. Gecombineerd met de capaciteiten van sommige inlichtingendiensten maakt dit het beveiligen van een stemmenteller of stemcomputer bijzonder complex. Een computer is niet eerlijk of oneerlijk maar voert slechts opdrachten uit die hem gegeven worden.

2. Tellen met de hand is foutgevoelig

Er worden in bijna elk stemlokaal weleens fouten gemaakt, dit zorgt voor een kleine afwijking van de daadwerkelijke uitslag. Het is dankzij de gedecentraliseerde opzet en het feit dat bij handmatig tellen heel veel mensen betrokken zijn echter heel moeilijk om in het geheim op grote schaal de stemming gericht te beïnvloeden. Op het moment dat er minder mensen betrokken zijn bij het controleren en tellen van stemmen zal het makkelijker worden om ongemerkt de landelijke uitslag te beïnvloeden. Met name bij het gebruik van software om te tellen wordt het ineens mogelijk voor krachtige partijen zoals bijvoorbeeld buitenlandse inlichtingendiensten om de stemmentellers op afstand ongezien en subtiel te beïnvloeden. Zelfs als deze stemmentellers niet verbonden zijn met een netwerk, zie bijvoorbeeld het Stuxnet virus.

3. Met papier kun je ook frauderen

Dat is zeker waar. Om merkbaar resultaat te boeken zul je als fraudeur echter heel veel handelingen moeten doen (met de stembiljetten) en mensen nodig hebben in verschillende stemlokalen die meedoen met de samenzwering. Dat is moeilijk onopgemerkt te organiseren en uit te voeren. Het op afstand aanpassen van een programma in een chip kan echter op grote schaal onopgemerkt gedaan worden door een kleine groep slimme techneuten.

4. Computers en telmachines zijn veel sneller

Computers kunnen sneller tellen alleen is het niet te volgen voor het publiek of de computer ook netjes correct telt. Daarnaast is de feitelijke tijdswinst beperkt tot enkele uren. Bij de meeste verkiezingen is het namelijk rond middernacht ongeveer bekend wie de winnaar gaat worden. De officiële uitslag komt pas in de dagen erna, maar ook met het gebruik van stemcomputers zal de uitslag niet op dezelfde avond definitief en officieel zijn.

5. We kunnen online bankieren, e-commerce en tal van andere zaken ook voldoende beveiligen

Hoewel er steeds meer beveiligingslekken in het nieuws komen, worden er toch nog veel onder het tapijt geveegd. Maar los van het feit dat er stiekem meer mis gaat dan wat bekend is, gelden er bij verkiezingen andere eisen dan bij bijvoorbeeld online bankieren, een betaalautomaat of e-commerce. Dit beperkt de mogelijkheden om te controleren of het klopt. Zo is het bij bankieren geen probleem als de bank weet wie je bent en kun je achteraf controleren of alles klopt door middel van de afschrijvingen. Bij verkiezingen geld het stemgeheim. Eenmaal het stembiljet ingeleverd kun je alleen zelf nog controleren of je eigen stembiljet bij het totaal van alle uitgebrachte stemmen in de stembus is opgeteld.

6. Dan maken we het toch open source

Het probleem met een stemcomputer is dat eigenlijk niemand tijdens de verkiezing kan zien welke code er exact op dat moment in de stemcomputer wordt uitgevoerd. Het feit dat ergens van een website broncode kan worden gedownload waarvan wordt beweerd dat dit de verkiezingssoftware is geeft geen enkele garantie dat dat programma in elke stemcomputer tijdens de verkiezingsdag ook echt is uitgevoerd. Of dat er bijvoorbeeld niet ook nog andere code naast is uitgevoerd, zoals een op maat gemaakt virus.

7. End-to-end encryptie is de oplossing

End-to-end encryptie is zeker veelbelovend maar op dit moment nog te complex voor het publiek om te gebruiken en in voldoende mate onafhankelijk te controleren. Misschien dat dat over 10 jaar anders is.

Ontwikkelingen op het gebied van voting technologie worden o.a. gepubliceerd in JETS.

8. Nu controleert het publiek ook bijna nooit

De nooduitgang of brandtrap worden ook bijna nooit gebruikt. Dat is nog geen reden om ze dan maar weg te doen. Wat vaak ook niet voldoende beseft wordt is dat juist de stembus en het papieren stembiljet een hoge mate van transparantie bieden.

's-Ochtends kan iedereen, inclusief het publiek mee controleren of de stembus bij opening leeg is. Vervolgens wordt deze afgesloten. Het is heel makkelijk om dit vanuit het publiek te controleren omdat het een openbaar proces is. Zo is ook te zien of er gedurende de dag wordt gerommeld met de stembus. De complete opslag is zo transparant door ieder mens zonder speciale kennis tot aan de opening van de stembus 's-avonds te controleren.

Als de biljetten vervolgens handmatig geteld worden kunnen zowel de kiezer als de kandidaat, volledig onafhankelijk van derden, controleren of het telproces eerlijk verloopt. Dit kan door de telling eenvoudigweg bij te wonen en te kijken hoe biljet voor biljet wordt bekeken en of er bij de juiste partij precies één wordt opgeteld. Hiervoor is anders dan kunnen optellen, geen extra technische kennis vereist. Dit in tegenstelling tot een telmachine of stemcomputer waarbij de opslag van de stemmen en de telling ervan door software wordt uitgevoerd en waarbij inzicht in de op dat moment draaiende programmatuur nodig is om te controleren of het tellen correct en eerlijk verloopt.

9. Een potlood is toch niet meer van deze tijd

Steeds meer zaken om ons heen worden geautomatiseerd, de meeste zaken tellen echter ook niet zo zwaar en kunnen vaak voldoende achteraf gecontroleerd worden. Bij verkiezingen is dat niet het geval zonder het stemgeheim op te geven.

10. Ben je niet voor vooruitgang?

Het zijn juist programmeurs, netwerkspecialisten, computerveiligheidsexperts, systeembeheerders en andere techneuten die als eerste met deze bezwaren zijn gekomen, juist omdat deze groep zich het meest bewust is van het feit dat een computer niet neutraal of eerlijk is maar gewoon de opdracht uitvoert die door welke programmeur dan ook is gegeven.